Zaburzenia gospodarki hormonalnej mogą stanowić poważny problem zdrowotny i wywoływać wiele uciążliwych dolegliwości: od nadmiernego owłosienia po depresje czy choroby nerek. Popularność tego typu schorzeń jest niestety bardzo duża. Według statystyk choroby endokrynologiczne (związane z układem hormonalnym) dotykają już nawet 30 000 000 ludzi w Europie. 

Tymczasem świadomość wielu osób w tematyce hormonów nadal jest nieduża. Niewiele osób wie, że odpowiadają one nie tylko za cykl miesiączkowy czy produkcje testosteronu, ale również za wiele ważnych życiowych procesów. Dlatego równowaga hormonalna jest bardzo istotna dla zdrowia, a jej ewentualne zaburzenia mogą mieć poważne konsekwencje. 

Hormony – co to takiego?

Hormony to wytwarzane przez gruczoły dokrewne przekaźniki chemiczne, które pełnia bardzo ważną rolę w organizmie. Regulują one różne procesy i funkcje, w tym m.in. metabolizm, stan skóry i włosów oraz procesy reprodukcyjne. Hormony przemieszczają się przez krwioobieg do docelowych komórek i narządów, gdzie wiążą się ze specyficznymi receptorami, aktywując lub hamując ważne procesy.

Układ hormonalny składa się z kilku gruczołów, w tym przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, trzustki i gonad (jajników lub jąder). Każdy gruczoł wytwarza określone hormony, które decydują o funkcjonowanie niemalże całego organizmu.

Hormony te muszą być produkowane w określonych ilościach. Jeśli w organizmie dochodzi do zaburzeń hormonalnych (np. wysokiego poziomu kortyzolu czy małego stężenia progesteronu) to konsekwencje mogą być bardzo poważne i szkodliwe dla zdrowia.

Zaburzenia równowagi hormonalnej – czym to grozi?

Objawy braku równowagi hormonalnej mogą być bardzo szerokie i obejmować takie elementy jak:

• Nagły przyrost lub utrata masy ciała 
• Ciągłe zmęczenie, 
• Zmiany nastroju 
• Problemy ze skórą 
• Nadmierne owłosienie lub wypadające włosy

Żadnego z nich nie można lekceważyć.  Zaburzenia równowagi hormonalnej mogą się bowiem wiązać z chorobami takimi jak: cukrzyca, zespół Cushinga, niedoczynność czy nadczynność tarczycy. W dłuższej perspektywie mogą nawet prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych: depresji, chorób serca, udaru mózgu czy uszkodzenia nerek. 

Problemy z hormonami mogą również powodować zaburzenia cyklu miesiączkowego, trudności z zajściem w ciąże oraz niepłodność. U mężczyzn z kolei potrafią wpływać na zaburzenia poziomu testosteronu czy problemy z produkcją nasienia. 

Z czego to wszystko wynika? Jakie są najpopularniejsze przyczyny zaburzeń hormonalnych? 

8 najpopularniejszych przyczyn zaburzeń równowagi hormonalnej 

#1 Genetyka

Niektórzy ludzie mogą być predysponowani do zaburzeń równowagi hormonalnej z powodu odziedziczonych uwarunkowań genetycznych lub mutacji. Cukrzyca typu 1 jest ściśle uwarunkowana genetycznie, natomiast wystąpienie typu 2-go jest składową czynników genetycznych i środowiskowych.

Mutacje genetyczne mogą również prowadzić do zaburzeń w produkcji kortyzolu czy aldosteronu. Warto zwrócić uwagę na balans hormonalny, jeżeli w Twojej rodzinie wystąpiły choroby hormonalne. 

 
#2 Schorzenia

Niektóre schorzenia, takie jak zaburzenia tarczycy, zespół policystycznych jajników (PCOS) i cukrzyca mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie całego układ hormonalnego. PCOS może powodować nieregularne cykle menstruacyjne, nadmierne owłosienie, wzrost wagi czy niepłodność. 

#3 Leki

Niektóre leki, w tym pigułki antykoncepcyjne, leki przeciwdepresyjne i kortykosteroidy, mogą zaburzać poziom hormonów. Przyjmując leki musisz zwrócić szczególną uwagę na zmiany zachodzące w twoim organizmie. Spektrum działań niepożądanych jest bardzo różnorodne i zależne od przyjmowanego preparatu. 

#4 Stres

Stres może powodować uwalnianie hormonów, takich jak kortyzol. Co skutkuje zwiększonym ciśnieniem, podwyższeniem poziomu glukozy we krwi, osłabieniem układu odpornościowego oraz regulacją poziomu soli w organizmie, co jest kluczowe do odpowiedniej pracy serca. 

#5 Toksyny środowiskowe

Narażenie na niektóre toksyny, w tym pestycydy i metale ciężkie, może zaburzać układ hormonalny. Niektóre z nich mogą naśladować lub blokować działanie hormonów, takich jak estrogen i testosteron, co prowadzi do braku równowagi i negatywnych skutków zdrowotnych, takich jak zaburzenia rozrodcze i rozwojowe, rak i zaburzenia metaboliczne. Mogą również zaburzać funkcję tarczycy, która odgrywa kluczową rolę w regulacji metabolizmu. 

 
#6 Złe odżywianie 

Brak niezbędnych składników odżywczych, takich jak witamina D, cynk i magnez, może prowadzić do zaburzeń równowagi hormonalnej, ponieważ te składniki odżywcze są niezbędne do produkcji i regulacji hormonów. 

Spożywanie diety bogatej w węglowodany i cukier może prowadzić do insulinooporności, co z kolei może powodować zaburzenia równowagi hormonów, takich jak estrogen i testosteron. 

Spożywanie diety bogatej w przetworzoną żywność, cukier i tłuszcze nasycone może powodować przewlekłe stany zapalne, które mogą zaburzać delikatną równowagę hormonów w organizmie.

Spożywanie diety bogatej w kalorie, tłuszcze nasycone i cukier może prowadzić do przyrostu masy ciała i otyłości, co może zakłócić równowagę hormonów, takich jak insulina, leptyna i grelina, które odgrywają rolę w regulacji głodu i metabolizmu. 

#7 Brak snu

 Sen jest niezbędny do regulacji hormonów. Brak dostatecznej ilości snu prowadzi do niedoczynności jak i nadczynności gruczołów. 

#8 Starzenie się

Wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do produkcji hormonów. Prowadzi to niedoczynności wielu gruczołów, czego konsekwencjami jest m.in. nadciśnienie, spowolniony metabolizm oraz gorsza kondycja skóry i włosów. 

Każdy z tych czynników sprawia, że rośnie ryzyko zaburzeń hormonalnych

 Dlatego ważne jest, żeby dbać o utrzymanie równowagi hormonalnej w organizmie.  Czasami wystarczą drobne zmiany w codziennych nawykach: stosowanie diety, ćwiczenia, dbanie o wystarczającą ilość snu. Pomocne może się okazać również stosowanie niektórych suplementów (np. magnezu czy kwasów omega-3)